22 чэрвеня 1941 года нацысцкая Германія без абвяшчэння вайны вераломна напала на Савецкі Саюз. Савецкі народ вымушаны быў перапыніць мірную працу і мабілізаваць усе свае сілы для абароны сваёй Айчыны. Выкарыстоўваючы фактар раптоўнасці, і, маючы перавагу ў баявой тэхніцы (а таксама ў лікавым перавазе ў памеры 190 дывізій), нямецка-фашысцкія полчышчы прасоўваліся наперад. У складаных умовах пачатковага перыяду вайны пад напорам ворага Чырвоная Армія, будучы не прыведзенай у баявую гатоўнасць для адлюстравання гэтак вялікіх сіл праціўніка, несучы велізарныя страты ў асабістым складзе, боепрыпасаў, паліве, ўзбраенні і тэхніцы, вымушана была адступаць углыб краіны.
З першых жа дзён вайны на тэрыторыі Беларусі праходзілі жорсткія баі. Пад бесперапыннай бамбёжкай і артабстрэлам адыходзілі тады ад дзяржаўнай мяжы падраздзялення 13-га механізаванага корпуса, якім камандаваў генерал-маёр Пётр Мікалаевіч Ахлюсцін. Шэрагі корпуса моцна парадзелі. Гранатамі, штыкамі, а часам і сапёрнымі рыдлёўкамі даводзілася адбіваць атакі немцаў, цаной свайго жыцця падрываць варожыя баявыя машыны і танкі.
Уначы з 24 на 25 чэрвеня на дарозе Свіслач — Поразава салдаты 62-га танкавага палка 31-й дывізіі будавалі абарончыя ўмацаванні, падрыхтоўваючы гэты ўчастак да абароны. А з першымі прамянямі Сонца чатыры варожых самалёта пачалі бамбіць перадавую. Неўзабаве падаспела і пяхота, якая рухалася на аўтамашынах і суправаджалі іх каля дзясятка бронемашын. У 31-й дывізіі (якой камандаваў палкоўнік Каліховіч) заставалася ўсяго 12 лёгкіх танкаў. Засяродзіць іх у адным месцы было папросту немагчыма. Немцы ўсё таксама імкліва працягвалі наступаць на ўсіх участках фронту. Аднак капітан Шведаў, які ўзначальваў танкавую частку, прапанаваў выкарыстоўваць танкавую засаду. Па надыходзячаму непрыяцелю ўдарылі прылады батарэі старэйшага лейтэнанта Краева. Іх агнём дзве варожых бронемашыны былі выведзеныя з ладу, а прарваўся праз пярэдні край абароны фашысцкі танк звязкам гранат знішчыў зампалітрука Васюцін. Сутыкнуўшыся з такім адпорам, немцы адступілі і залеглі па краі поля. Прыкладна праз 3-4 гадзіны, атрымаўшы падмацаванне, яны аднавілі наступ. У атаку рушыла больш за 30 танкаў і браневікоў, а ў пяхотных ланцугах ішло некалькі бронетранспарцёраў. Загарэўся разлютаваны бой не на жыццё, а на смерць.
З абодвух флангаў ворага атакавалі танкісты капітана Шведава і тры танкі маёра Тугарынава, таксама выдзеленыя з рэзерву. Адразу ж успыхнулі тры нямецкія танкі і браневік. Таксама былі выведзеныя са строю 2 бронетранспарцёры. Але сілы былі занадта няроўнымі, і нямецкая армія ўсё ж прарвалася ў наш тыл і апынулася ў раёне, дзе быў размешчаны штаб палка і санрота. Тады ўсе легкораненые зноў вярнуліся ў строй і пад камандаваннем работнікаў палітаддзела дывізіі занялі кругавую абарону.
Чырвоная армія панесла вялікія страты, але бой даў вынік. Немцы былі знішчаныя амаль цалкам. Нямногім удалося выратавацца, звярнуўшыся ва ўцёкі. А на лясной паляне засталося ляжаць больш за сотню варожых трупаў. Захоплены быў і транспарцёр.
Навечна засталіся ляжаць на нашай зямлі капітаны Няволін і Сабыгін, палітрук Скібко, старэйшыя лейтэнанты краёў і Бітковскій, лейтэнанты Панасенко і Рагожын, зампалітрука Васюцін і многія іншыя байцы 13-га мехкорпуса, якія аддалі свае жыцці за нашу Радзіму. Успамінае пра падзеі 26 чэрвеня М. А. Гайдучак: "Каля 10 гадзін раніцы немцы пачалі артылерыйскі абстрэл Свіслачы. Прагрымелі магутныя выбухі снарадаў. На былой Чырвонаармейскай адзін з іх трапіў у браму, вырваўшы з яе велізарны кавалак з цэглы і гліны. Другі трапіў у дроўнай хлеў польскай школы. Яго асколкам параніла Стэфаніду Гнатаўскую, жонку вартаўніка школы. Трэці снарад пратараніў хлеў суседа Голаду і забіў яго карову. Чацвёрты ўпаў і выбухнуў пад акном спальні нашага дома. Яго аскепкі пабілі сцяну, акно, прабілі адзежную шафу. Адзін паваліўся пасярод ложка ў матрац. Шчасце, што нікога да гэтага часу ў спальні ўжо не было, а то быць бы бядзе. А потым снарады падалі і выбухалі ў агародах, на дарозе».
Запальнымі снарадамі немцы падпалілі царкву і касцёл, шмат жылых дамоў. Пачаўся пажар. Савецкая артылерыя адкрыла агонь у адказ з боку Папярочнага. Над Свіслаччу пачалася артылерыйская дуэль, якая доўжылася прыкладна да чатырох гадзін дня. А ў пяць гадзін папаўдні фашысты ўступілі ў Свіслач і акупавалі яе і наваколлі. Пачалося рабаванне. Варожыя салдаты з аўтаматаў стралялі ў курэй, свіней, шарылі па куратнікам, збіраючы яйкі. А неўзабаве пачалася сапраўдная папойка. Такое ж рабілася і ў іншых канцах Свіслачы. У гэты час агонь пажыраў усё новыя дамы. Шмат сем'яў засталося без прытулку. Такім мне і запомніўся першы дзень акупацыі: пажары, свіст куль і снарадаў, рабаванні, расстрэлы».
З успамінаў начальніка штаба 521-га асаблівага батальёна сувязі 13-га мехкорпуса С. І. Крэмнева:
"На подступах да Свіслачы нашу калону атакаваў варожы дэсант. З кулямётаў і аўтаматаў фашысты вялі прыцэльны агонь са званіцы царквы і з гарышчаў іншых будынкаў. Пасля кароткага бою мы ўвайшлі ў мястэчка, але тут нас зноў вораг сустрэў агнём з буйнакаліберных і ручных кулямётаў, а таксама мінамётаў. Стральба вялася з дахаў дамоў, а ўздоўж вуліцы без перапынку паліваў агнём станковы кулямёт, выбухалі міны. У той час з намі рухаліся дзве 45-міліметровыя гарматы са сваімі разлікамі. Артылерысты далучыліся да нас у пушчы. Па камандзе генерала Ахлюсціна яны адкрылі агонь па званіцы і па вышцы. Гэтыя дзве агнявыя кропкі змоўклі, потым былі ліквідаваныя і іншыя кропкі. Шлях наш ляжаў па маршруце Мсцібава – Ваўкавыск-Зэльва". Далей С. І. Крэмнеў успамінае, што праз Белавежскую пушчу адыходзілі многія часткі, у тым ліку і часткі 5-га стралковага корпуса, якія непасрэдна прыкрывалі разам з памежнікамі мяжу ў нашым кірунку (113-я, 86-ая і 13-ая стралковыя дывізіі). Яны таксама праходзілі праз Свіслацкі раён, вялі баі з дэсантамі і франтавымі нямецкімі часткамі. 13-ы механізаваны корпус вымушаны быў пад вечар 25 ліпеня адысці. І на наступны дзень фашысты ўвайшлі ў Свіслач.
А. А. Валынчык, жыхар Свіслачы, успамінае:
"Немцы адразу размясціліся ў загарадным парку, у былой рэзідэнцыі графа Тышкевіча. Да гэтага дня парк і будынак былога палаца належалі дзіцячаму прытулку. Дзеці-сіроты былі пераселены ў плябанію ксяндза. 27 чэрвеня, у пятніцу, жыхары пасёлка назіралі дзіўную карціну. Да пасёлка набліжаліся 6 нямецкіх самалётаў. Праляцеўшы над ім, яны разгарнуліся над лесам і рушылі назад, на пасёлак. На фоне блакітнага неба было відаць, як самалёты скідаюць бомбы. Бамбілі цэнтр Свіслачы, але асноўны ўдар прыйшоўся на парк. Немцы бамбілі сваіх. Жыхары пасёлка, ахопленыя панікай, хаваліся ў бліжэйшых палях, лясах, вёсках. Толькі пад вечар людзі пачалі вяртацца назад. Відовішча перад імі паўстала жудаснае: знішчана царква з яе багатым архівам, касцёл XVIII стагоддзя, частка будынка гімназіі, жылыя дамы. Але больш за ўсё дасталася парку: разбітыя машыны, мноства скрываўленых трупаў нямецкіх салдат".
Што здарылася тады з немцамі? Чаму яны разбамбілі свае ж войскі ў Свіслацкім парку? Іншыя сведкі тых падзей сцвярджаюць, што, увайшоўшы ў Свіслач, немцы свой транспарт са снарадамі і амуніцыяй размясцілі ў парку, а ўначы яго нехта і падарваў.
Магчыма, гэта зрабілі нашы адыходзячыя салдаты ці мясцовыя жыхары-патрыёты. Але большасць сыходзяцца ўсё ж такі ў меркаванні, што гэта зрабілі самі немцы па памылцы. Так, Пётр Пайкоўскі ў сваіх успамінах прыводзіць дадзеныя аб дзіўнай сустрэчы, якая адбылася з ім на Далёкім Усходзе. Калі пасля вайны Пайкоўскі быў у зняволенні, сустрэўся там з адным чалавекам, які падчас вайны быў дыверсантам, засланым немцамі ў Савецкі Саюз: "Дзейнічаў ён і ў Свіслачы. Распавядаў мне пра знаёмых, якіх і я ведаў. Ён падчас выбуху знаходзіўся паміж царквой і рынкам і даваў сігналы ракетай нямецкім самалётам, якія ляцелі бамбіць аэрадромы. Распавядаў мне гэтак жа, як пры дапамозе падкінутых ім падробленых фальшывых дакументаў напярэдадні вайны камандаванне аэрадромаў загадала правесці генеральную чыстку самалётаў і матораў, а камандзіры былі адпраўленыя на нараду ў Беласток. Гэтым і тлумачыцца, што ў першыя дні вайны мы амаль не бачылі ў паветры савецкіх самалётаў. Яны былі знішчаныя на аэрадромах, таму што не маглі ўзляцець".
Далей у сваіх успамінах П. Пайкоўскі распавядае пра тыя разбурэнні, якія нанеслі Свіслачы нямецкія захопнікі ў першы ж дзень акупацыі: "Фашысты ўсё абстрэльвалі запальнымі снарадамі: гарэлі дамы, купал касцёла, клубы дыму засцілалі пасёлак. Нам забаранялася тушыць пажары, таму ўсе згаданыя будынкі згарэлі дашчэнту... перад касцёлам стаяў помнік Сталіну. Сам бачыў, як немец прыставіў да яго лесвіцу, залез наверх і, паставіўшы нагу на бюст, ударам малатка знішчыў помнік. Нягледзячы на страшныя пажары, Будынкі былой настаўніцкай семінарыі засталіся непашкоджанымі. Згарэў стары тышкевіцкі касцёл, а разам з ім багаты архіў, які збіраўся гадамі, і творы мастацтва».
