"Комплекс былой сядзібы: сядзібны дом, парк" у г. п. Поразава па вул. Палятаева

Поразаўская сядзіба – помнік сядзібна-паркавай архітэктуры сярэдзіны 19 стагоддзя ў Свіслацкім раёне Гродзенскай вобласці. У архітэктуры будынка спалучаюцца рысы барока і класіцызму.
Мясцовыя казалі пра тое, што назва сядзібы “Багудзенкі” паходзіць ад выразу «Богу дзякуй». Сёння мястэчка Багудзенкі – гэта частка вёскі Поразава, хоць раней уваходзілі ў маёнтак Гарнастаевічы. Першапачатковым уладальнікам сядзібы быў Тадэвуш Бутаўт-Анджэйкавіч.

Сядзіба займае роўную тэрасу на беразе ракі. Пярэдняя частка мае сіметрычную і восевую канструкцыю. Па восі размешчана шырокая (10 м) уваходная ліпавая алея. За дрэвамі адкрываецца партэр з сядзібным домам. Вось сіметрыі перад партэрам падкрэслена двума шчыльнымі групамі клёну. У яго цэнтры размешчаны круг з кветнікам. Цэнтрам кампазіцыі з'яўляецца сядзібны дом з высокім скатным дахам, пабудаваны з бруса. Сцены абабітыя панэлямі, унутры атынкаваны. Будынак мае складаную аб'ёмна-прасторавую кампазіцыю. Бакавыя фасады фланкіраваныя двухпавярховымі вежамі, падобнымі на нішы і завершанымі шатровымі дахамі. Паркавы фасад адрозніваецца гранёнымі рызалітамі з ламанымі дахамі, пярэдні фасад упрыгожаны ганкам на чатырох слупах, якія ўтрымліваюць атык. У цэнтры будынка размяшчалася прасторнае памяшканне, якое прадстаўляла сабой залу, а магчыма, і гасціную. Ад яго ў двух кірунках ішлі калідоры. Сталовая размяшчалася ў правым куце дома. Дом акружаны ландшафтным паркам з усходняга і паўночнага боку. З заходняга боку ў выглядзе кошыка да яго прымыкае сад і жывёльны двор. Ад партэра праз парк да хутарскага двара праходзіць ліпавая алея, якая патанае заходнюю частку парку маляўнічымі рэдкімі пасадкамі старых дрэў (елка, граб, ясень, белая таполя, дуб, конскі каштан, ліпа, клён, бяроза). Алея, на думку даследчыка А.Т. Федарука, магчыма, якая захавалася як элемент старой кампазіцыі. Ён прадстаўлены дрэвамі узростам 150-180 гадоў (захавалася 23 дрэва). Паўночна-ўсходнюю частку парку займае вялікая паляна, абсаджаная вузкай паласой вішнёвых дрэў. Уздоўж яе, перпендыкулярна пойме, праходзіць другая ліпавая алея шырынёй 4 м. У пойме размяшчалася невялікая водная сістэма, якая складаецца з трох рэзервуараў, напоўненых вадой з Росі. Сістэма парушаная, адзін квадратны рэзервуар запоўнены вадой. Частка парку за сядзібным домам прадстаўлена дрэвамі: ліпа, клён, піхта, ясень, конскі каштан, белая акацыя. У савецкі час (да 2002 года) былы сядзібны дом быў пераабсталяваны пад бальніцу. Таму планіроўка была часткова зменена. Фасады будынка фактычна захаваліся без істотных змен. У інтэр'еры захаваліся печы, архітэктурны дэкор большай часткай страчаны. Гаспадарчы комплекс сядзібы не захаваўся.